Optymalny dobór wodomierza jako warunek zwiększenia przychodów przedsiębiorstwa wodociągowego.

Z moich wieloletnich doświadczeń wynika, że coraz więcej przedsiębiorstw stosuje różnorodne praktyki walki ze stratami wody. Sam jestem autorem wieloaspektowego programu ograniczania tych strat, składającego się z 9 obszarów, który z powodzeniem wdrażam u swoich klientów.

Jednak wielu z nich chce zacząć od rzeczy „wielkich” – takich jak GIS, strefowanie czy monitoring, zapominając, że zmniejszanie strat pozornych zaczyna się po prostu od… wodomierza. Po prostu, a jednak nie prosto, ponieważ chcąc zoptymalizować dobór wodomierzy w przedsiębiorstwie, należy zdać sobie sprawę, że:

• Obecnie nie ma żadnego obowiązującego aktu prawnego, który jednoznacznie stwierdza, w jaki sposób należy dobierać wodomierze, a wiele przedsiębiorstw przewymiarowany wodomierz zastępuje wyższą klasą – parametr R,
• w prawie podane są jedynie ogólne warunki – na przykład wielkość wodomierza dobiera się na podstawie szacowanego strumienia objętości, ciśnienia oraz właściwości fizycznych i chemicznych,
• nie ma urealnionych wzorów obliczeniowych, a te, które funkcjonują w praktyce – z lat 90., zawyżają wielkość wodomierzy,
• przewymiarowany wodomierz nie tylko więcej kosztuje, ale również zazwyczaj nie domierza pewnej ilości wody dla przedsiębiorstwa wodociągowego.

Czy w tym szaleństwie jest metoda?

W związku z tą niejednoznacznością już wiele lat temu zaproponowałem metodę zwaną „statystyczną”, którą wdrożyły przedsiębiorstwa m.in. w Bydgoszczy, Częstochowie, Gdańsku, Kołobrzegu, Łodzi, Katowicach, Rzeszowie czy Krakowie.

Opiera się ona na założeniu, że natężenie przepływu wody można opisać funkcją zależną od objętości zużywanej wody, liczbą lokali, liczbą obsługiwanych mieszkańców. W zależności od sposobu użytkowania obiektu, jego funkcji i zabezpieczenia ppoż. jesteśmy w stanie podać q³/qn i R wodomierza optymalnego dla danego podłączenia wodociągowego oraz wyliczyć straty wody/dodatkowy przychód z zastosowania nowego urządzenia.

Od czego należy zacząć?

Warto zadać pytanie, jaką sumaryczną objętość wody fakturujemy wodomierzami różnych średnic. Dla wybranych systemów wodociągowych przedstawiamy zestawienie wodomierzy w zależności od danych opisujących system wodociągowy. Czasem jest tak, że 10% wodomierzy odpowiada za ponad 50% przychodów przedsiębiorstwa – i tu trzeba zacząć. W innych przedsiębiorstwach, szczególnie mniejszych, należy pamiętać o stosowaniu wodomierzy DN 20 i q³ = 2,5 m³/h, co dodatkowo przysporzy o 5-10% większy przychód w przedsiębiorstwie.

Rys.: Struktura wielkości wodomierzy w wybranych miastach w Polsce (opracowanie Piotr Tuz)

Szklanka do połowy pusta czy pełna?

Z zadowoleniem obserwuję, jak ograniczanie strat wody coraz bardziej staje się troską polskich przedsiębiorstw wod.-kan., zdających sobie sprawę z trudności, jakie niesie wdrożenie nowej dyrektywy wodnej. Na konferencjach branżowych wielu z Państwa prezentuje swoje osiągnięcia i dobre praktyki w tej dziedzinie. Zmieniłbym jednak tę perspektywę – poprzez wyjście od świadomości skupionej na stracie i jej unikaniu ku świadomości ukierunkowanej nazwiększanie przychodów przedsiębiorstwa.

U jednego z naszych klientów wraz z zespołem zoptymalizowaliśmy 16 500 wodomierzy. Dzięki tym zmianom dodatkowy zysk ze sprzedaży wody w skali roku wyniesie 2,88 mln zł, co oznacza zwrot nakładów z inwestycji po 301 dniach.

Teraz klient jest gotowy na kolejne kroki ku zwiększaniu przychodów – w jego przypadku będzie to wdrożenie systemu zdalnego odczytu i monitoringu.

Rys. Wieloaspektowy program ograniczania strat wody dostosowany do potrzeb przedsiębiorstwa (opracowanie Piotr Tuz)

Gdzie zmierzają nasze pieniądze?

Zakończę słowami Johna C. Maxwella – znanego coacha i autora w dziedzinie przywództwa: „Zrobić budżet to wskazać swoim pieniądzom, dokąd mają iść, zamiast się zastanawiać, gdzie się rozeszły”. Życzę Państwu, byście w swoich przedsiębiorstwach wskazywali pieniądzom właściwy kierunek. Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w dziedzinie ograniczania strat, a zarazem zwiększania przychodów, razem z zespołem ekspertów jesteśmy do Waszej dyspozycji

.