Zamknięcie lokalnych obiegów wody przez recyrkulację składników odżywczych i wody oraz ich wykorzystanie w środowisku
Izba jest liderem projektu ReNutriWater, którego nadrzędnym celem jest rozwijanie kompetencji w zakresie odzyskiwania wody ze ścieków komunalnych. Nie rozwiążemy w naszym przedsięwzięciu wszystkich problemów, ale chcemy uczynić znaczący krok milowy w rozwoju tej dziedziny gospodarki wodnej. Chcemy więc pokazać samorządom i przedsiębiorstwom wod-kan, jak się do tego zabrać, jakie są szanse, a jakie zagrożenia w odzyskiwaniu wody z komunalnych ścieków oczyszczonych.
W ramach projektu przetestujemy kilka rozwiązań technicznych i technologicznych, pokazując, jak bezpiecznie odzyskiwać wodę z oczyszczalni ścieków komunalnych i wykorzystywać ją lokalnie m.in. do podlewania terenów zielonych.
Bezpieczeństwo jest dla nas bardzo ważne, dlatego dużo czasu poświęcamy na testowanie dezynfekcji, ale także na procedury oceny ryzyka i narzędzia informatyczne do oceny planowanych przedsięwzięć.
Nasze działania podzieliliśmy na trzy tzw. piloty:
- Skuteczne metody dezynfekcji wody odzyskanej.
- Metody doboru składu odzyskanej wody do potrzeb.
- Metody zapewniające bezpieczne użytkowanie odzyskanej wody.
Będziemy testować różne rozwiązania, aby wypracować docelowe rozwiązania, które mogą być replikowane przez podmioty spoza projektu. Pierwszy pilot obejmujący testowanie dezynfekcji odbędzie się w Wodociągach Warszawskich i na Uniwersytecie Slawonii w Finlandii. W drugim pilotażu firma Schwander (Polska) i zakład wodociągowy w Jurmala (Łotwa) przetestują rozwiązania polegające na podlewaniu odzyskaną wodą wydzielonych obszarów na terenach miejskich. Postaramy się dopasować skład wody do lokalnych potrzeb. Chodzi tu głównie o kontrolowanie zawartości składników odżywczych oraz zanieczyszczeń w ramach obowiązującego prawa i zgodnie z zasadami bezpieczeństwa.
W trzecim pilotażu operator oczyszczalni ścieków w Samso (Dania), Uniwersytet Slawonii oraz przedsiębiorstwo wod-kan VNK Serviss (Łotwa) zbudują eksperymentalne szklarnie i, uprawiając rośliny podlewane odzyskaną wodą, będą wspólnie z pozostałymi partnerami opracowywać wzorcowe rozwiązania. Wsparcie merytoryczne zapewnią Uniwersytet Łotewski i Politechnika Warszawska.
Naszym celem jest wykorzystanie istniejących w regionie Morza Bałtyckiego technologii. Dlatego oprzemy się na najczęściej stosowanych technologiach opartych na osadzie czynnym. Takie rozwiązania będą wymagały dodatkowych urządzeń, m.in. do filtracji i dezynfekcji. Posiadamy również oczyszczalnie oparte na MBR (membranowe), które mogą dostarczać odzyskaną wodę do różnych zastosowań.
Bardzo ważne jest dla nas bezpieczeństwo. Analizujemy więc zasady i procedury już obowiązujące na całym świecie. Opracujemy wytyczne dotyczące zarządzania ryzykiem dla naszych pilotów. Będą one dostępne do użytku dla każdego zainteresowanego podmiotu. Brak wiedzy i niechęć do odzyskiwania wody to również dość poważne wyzwanie. Wynika z obaw o bezpieczeństwo ludzi i środowiska, a także niechęci do czegoś, co powstało ze ścieków. Opracujemy więc narzędzie informatyczne, aby każdy zainteresowany podmiot mógł dokonać samooceny i zdobyć odpowiednią wiedzę, jak bezpiecznie odzyskiwać i wykorzystywać wodę ze ścieków.
W czerwcu odbyło się w Kuopio (Finlandia) drugie spotkanie partnerów projektu. Uniwersytet Slawonii doskonale przygotował to spotkanie. Głównym celem było dopracowanie planów dla pilotów, rozwiązanie szczegółów technicznych, aktualizacja harmonogramów badań analitycznych, a także budżetu i komunikatów.
Projekt ReNutriWater wpisuje się w unijna politykę wodną. W dniu 26 czerwca zaczęło obowiązywać rozporządzenie 2020/741 w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody. Koncentruje się na odzysku dla wykorzystania rolniczego jednak umożliwia pójście w kierunku przemysłu czy zastosowań miejskich.
Komisja Europejska w komunikacie z okazji wejścia w życie rozporządzenia podkreśla, że chociaż ponowne wykorzystanie wody jest już stosowane w niektórych państwach członkowskich i innych częściach świata, to tylko 2,4% wszystkich oczyszczonych ścieków komunalnych jest odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w UE. Ponadto ilość oczyszczonych ścieków, które są odzyskiwane, różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich. Pokazuje to, że istnieje ogromny potencjał bardziej efektywnego wykorzystania wody.
W Polsce bardzo niechętne do zagadnienia wykorzystania odzyskanej wody podchodzi rolnictwo. Jednak przemysł jest bardziej zaangażowany w interesujące projekty. Pojawiają się także próby zamykania lokalnych cyklów wodnych w miastach, np. do mycia ulic czy podlewania terenów zielonych. Należy także podkreślić, że coraz więcej operatorów oczyszczalni ścieków wykorzystuje oczyszczone ścieki do celów wewnętrznych (mycie urządzeń). To dobry krok w kierunku bardziej zaawansowanych rozwiązań.
Zmiany klimatu zakłócają gospodarkę wodną. Niedobory wody są faktem i musimy temu zaradzić. Uważam, że nasz projekt jest ważnym elementem adaptacji regionu Morza Bałtyckiego do zmian klimatu. Ponadto ochrona Bałtyku przed eutrofizacją ma zasadnicze znaczenie dla utrzymania go przy życiu. Nasz projekt może doprowadzić do ograniczenia stosowania nawozów sztucznych na korzyść składników odżywczych, które mogą być zatrzymywane w odzyskanej wodzie.
Mam też nadzieję, że nawiążemy bliższą współpracę z projektem WaterMan, który koncentruje się na podobnych zagadnieniach. Dzięki synergii mamy szansę zbudować wiele skutecznych rozwiązań w zakresie wykorzystania oczyszczonych ścieków i wód opadowych.
Klara Ramm – Kierownik Projektu
